Kierownik kliniki:  Prof. zw. dr hab. med.  Ryszard Lauterbach

Działalność naukowa: zasadnicza tematyka działalności naukowej kliniki skupia się przede wszystkim wokół trzech zagadnień związanych z diagnostyką i terapią sepsy u noworodków, modyfikacją żywienia parenteralnego oraz zastosowaniem nieinwazyjnej wentylacji bezpośrednio po urodzeniu.

Sepsa:

W oparciu o badania przeprowadzone zarówno w klinice jak i we współpracy z ośrodkami w kraju i za granicą wypracowano własną, nowatorską modyfikację postępowania terapeutycznego polegającą na modulacji uogólnionego procesu zapalnego poprzez zastosowanie nieselektywnego inhibitora fosfodiesterazy – pentoksyfiliny. Wiodąca publikacja na ten temat przedstawiająca wyniki badania randomizowanego i kontrolowanego, realizowanego w dwóch ośrodkach, została opublikowana w Critical Care Medicine w 1999 roku i do chwili obecnej ilość jej cytowań przekroczyła liczbę 130. Również w temacie sepsy noworodka, nowatorskim zagadnieniem opracowanym przez zespół kliniki było udowodnienie celowości wykonywania oznaczeń aktywności białka C w przebiegu uogólnionego zakażenia i wykazanie istotnego ryzyka wystąpienia zgonu w przebiegu sepsy w sytuacji gdy aktywność tego czynnika spadała poniżej 10% (publikacja w Eur J Pediatr, 2006). Wprowadzenie wykonywania oceny aktywności białka C pozwoliło na zdefiniowanie pacjentów zagrożonych niedoborem tego czynnika i dało podstawy do suplementacji nieaktywnej postaci białka C. Pozwoliło to znacznie ograniczyć ryzyko zgonu u noworodków w przebiegu sepsy (publikacja w Pediatr Infect Dis J, 2016). Warto podkreślić, że od ponad 20 lat w oddziałach kliniki nie odnotowano zgonu z powodu sepsy u noworodków donoszonych a w grupie wcześniaków z bardzo małą masą urodzeniową ciała (poniżej 1500 g) odsetek zgonów nie przekracza 5% i jest 2-3 krotnie niższy od danych z piśmiennictwa na ten temat,  dotyczących ośrodków neonatologicznych w krajach wysoko rozwiniętych.

Żywienie parenteralne.

Kolejny temat, którego opracowanie naukowe skutkowało modyfikacją żywienia parenteralnego, dotyczył emulsji tłuszczowych i polegał na zastosowaniu w dotychczas używanych dożylnych emulsjach lipidowych, dodatku emulsji tłuszczowych opartych na oleju rybim. Celem takiego postępowania było dostarczenie wcześniakom kwasu dokozaheksaenowego (DHA), którego, z powodu przedwczesnego zakończenia transferu od matki, zawierają około 10 krotnie mniej od noworodków donoszonych (Dev Period Med. 2011). DHA jest niezwykle ważną składową błon komórkowych ośrodkowego układu nerwowego a także stanowi istotny element budulcowy siatkówki oka. We współpracy z Kliniką Okulistyki przeprowadzono badanie obserwacyjne, a analiza retrospektywna uzyskanych wyników wykazała korzystny efekt takiej modyfikacji polegający na istotnej redukcji ciężkich postaci retinopatii wcześniaczej a także cholestazy u noworodków z masą urodzeniową ciała poniżej 1000g (Pediatrics, 2011). Wstępne wyniki stały się podstawą do przeprowadzenia prospektywnego badania randomizowanego, którego rezultaty potwierdziły dane uzyskane w badaniu obserwacyjnym (JPEN 2014). Wyniki tych publikacji stały się podstawą do zmiany składu emulsji tłuszczowych stosowanych w żywieniu parenteralnym wcześniaków.

Wentylacja nieinwazyjna – n-CPAP.

W 2003 roku w klinice powstał prototyp inkubatora transportowego, umożliwiający realizację własnego pomysłu, polegającego na zastosowaniu nieinwazyjnej wentylacji od pierwszej minuty życia i następnie umożliwiającego bezpieczny transport noworodka z sali operacyjnej czy porodowej do oddziału intensywnej terapii. Ta metoda pozwoliła znacznie zredukować konieczność stosowania wentylacji mechanicznej u najmniejszych wcześniaków a także ograniczyć koszty leczenia zespołu zaburzeń oddechowych poprzez redukcję podaży surfaktantu (Dev Period Med. 2014). Zespół kliniki był jednostką szkolącą personel większości oddziałów neonatologicznych w Polsce, stosujących metodę nieinwazyjnego wsparcia oddechowego bezpośrednio po urodzeniu.

Działalność szkoleniowa: dotyczy zarówno dydaktyki prowadzonej ze studentami wydziałów Collegium Medicum UJ a także nauczania w ramach specjalizacji z zakresu pediatrii i neonatologii, położnictwa i ginekologii. Ponadto, w klinice odbywa szkolenie personel pielęgniarski z Małopolski a także z ościennych województw. Klinika organizuje regularne, dwukrotnie w ciągu roku, szkolenia neonatologiczne oddzielnie dla lekarzy i dla pielęgniarek. Od kilku lat w klinice prowadzone są szkolenia z zakresu ultrasonografii noworodka, dostępne dla wszystkich neonatologów w Polsce.

Działalność lecznicza: Klinika Neonatologii jest oddziałem o najwyższym trzecim stopniu referencji i ośrodkiem wiodącym w Małopolsce. W związku ze ścisłą współpracą Kliniki Perinatologii i Położnictwa z Kliniką Neonatologii, istnieje możliwość hospitalizacji w tych ośrodkach najtrudniejszych przypadków ciąż wysokiego ryzyka a także najmniejszych noworodków urodzonych przedwcześnie. Klinika dysponuje 26 miejscami intensywnej terapii noworodka oraz 12 miejscami do opieki pośredniej. Ponadto, w systemie rooming-in hospitalizowane są noworodki zdrowe, nie wymagające leczenia w oddziałach intensywnej terapii czy obserwacji w oddziale patologii noworodka. Średnio, w klinice hospitalizuje się dziennie około 70 pacjentów.

Działalność organizacyjna: przy Klinice Neonatologii, od 1991 roku działa Krakowska Fundacja Dziecka Narodzonego, która jest od kilku lat „organizacją pożytku publicznego”. Fundatorem i założycielem Fundacji był prof. Ryszard Lauterbach. Fundacja działając na podstawie statutu, wspiera organizacyjnie funkcjonowanie kliniki a także wspomaga przedsięwzięcia mające na celu poprawę opieki perinatologicznej w województwie Małopolskim.

Galeria